نمای بالای باغ دولت آباد یزد

کوشک باغ دولت آباد یزد

ویژگی دیگر باغ‌های ایرانی وجود عمارتی به نام کوشک یا کاخ در وسط باغ است که در باغ دولت آباد قسمت هشتی و بادگیر (که به گفته‌ای بلندترین بادگیر جهان به ارتفاع 33 متر و 80 سانتی‌متر است) در مرکزیت باغ واقع شده است که باد از طریق پره‌های بادگیر و تنوره آن به صورت مجتمع بر روی حوض آب که در زیر بادگیر قرار دارد هدایت شده و مانند کولر آبی اتاق‌ها و فضاهای مجاور تابستانی را خنک می‌کرده است. مکانیزم و عملکرد این بادگیر هشت وجهی به گونه‌ای بوده که باد خنک ورودی در صورت بسته بودن درب اتاق زیر بادگیر و با ایجاد فضای خلأ باد گرم که چگالی کمتری داشته از وجه خلاف ورود باد به خارج هدایت می‌شده و در نتیجه موجب مطبوع شدن هوای منطقه زیرین بادگیر می‌شده است.