این مستند داستان مردمان شهری است کهن ،که مردمانش نیک می اندیشند؛ زیباترین شهر خشتی جهان؛ یزد! این مستند به بخش بزرگی از تاریخ، فرهنگ، آیین و معماری یزد می‌پردازد و بخشی از آن به زرتشتیانی که سالیان در یزد زندگی می‌کنند، پرداخته شده است. پرسه‌ی همگانی تیرماه، بخشی از جشن سده در این مستند به تصویر درآمده است.
بخشی از نیایش زرتشتیان را در آتشکده‌ی یزد و بخش بیشتری از آن در پیر چک‌چک فیلمبرداری شده است.
این حمام تاریخی و معروف یزد که به آن گرم خانه یا گرمابه ی نور هم می گویند، حاکم آن دوره یزد به اسم محمدتقی خان بافقی در سال ۱۲۱۲ هجری قمری دستور بنای آن را داد. این بنا که مساحت آن ۱۱۷۰ متر مربع است ۹۰۰ متر مربع زیر بنای آن است. خوانین یزد خاندانی مشهور بودند که این محمدتقی خان سرسلسله ی این خاندان بود و در این شهر حکمرانی می کرد.
حمام خان یزد در میدان خان و در کنار مجموعه خان یزد قرار دارد و این حمام قسمت های گوناگونی را شامل می شود که بخش های گاوروتون، شاه نشین، خزینه از آن جمله است و امروزه جزء آثار معماری و تاریخی شهر تاریخی و زیبای یزد است. این بنا که مراحل ساخت آن تدریجی بوده، سال ۱۲۲۴ هجری قمری بازسازی و مرمت شده است.
این حمام به دوره پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار تعلق دارد و چون مختص استفاده اعیان و بزرگان شهر در آن دوره بوده است به حمام خان شهرت یافته است.
حمام تاریخی خان در شهر زیبای یزد و در خیابان قیام واقع شده و سه مسیر دسترسی دارد. میدان خان، بازارچه کاشی گری و قسمت مسکونی اطراف حمام که علاقمندان به بازدید از این حمام تاریخی می توانند یا از تقاطع جنوبی خیابان امام خمینی وارد بازار مسگرها شوند و پس از عبور از بازار وارد میدان خان شده و در انتهای میدان به کوچه ای می رسند که حمام در آن دیده می شود. و یا اینکه از سمت خیابان قیام به طرف مسجد ملا اسماعیل رفته و حمام تاریخی خان را در اطراف مسجد ملا اسماعیل ببینند.
بازارها و کوچه های بافت سنتی و تاریخی یزد کاملا بر اساس شرایط جغرافیایی این منطقه طراحی شده اند. گذرگاه ها و بازارهایی مسقف (به نام ساباط) که برای ایجاد سایه برای رهگذران و عابران به صورت سرپوشیده ساخته می شده است. آفتاب در این سرزمین بسیار تند می تابد و این گذرگاه های مسقف می تواند رهگذران گرمازده و آفتاب خورده را پناه بدهد.
The markets and alleys of Yazd's traditional and historical texture are perfectly tailored to the geographical conditions of the area. Roof crossings and markets (called subates), designed to create a shade for passers-by and passers-by. The sun is shining on this land, and these roofed passageways can shelter the passers-by and the sunshine.
دخمه‌ها خواه ساخته شده بدست انسان خواه برآمده از عوارض طبیعی بگونه‌ای آرایش می‌یافتند تا دسترسی گوشتخواران به مردار ساده شود؛ بدین منظور بیشتر آنها فاقد سقف یا میان فضا و در خارج سکونتگاه شهری و روستایی و معمولاً بر فراز بلندی‌ها ساخته می‌شده‌اند.با گذر زمان و تغییرات دین زرتشت عملکرد دخمه‌ها پیچیده‌تر شد و وظیفه متلاشی کردن گوشت و نسج مردارها از درندگان به پرندگان (با تدابیری مانند مرتفع کردن دخمه یا محدود کردن دسترسی درندگان) مانند دخمه داریوش کبیر در نقش رستم شیراز و از پرندگان به نور عوامل طبیعی (مانند گنبد کاووس در استان گلستان) تغییر یافت. بیشتر دخمه‌ها را دور از آبادی بر فراز تپه‌ها می‌ساختند، آنها برجی استوانه‌ای شکل بودند که از سنگ ساخته می‌شدند تا از جنس خاک نباشند. بیشتر آنها شاید دری هم نداشته‌اند و با نردبان به درونشان می‌رفتند. تخته سنگی طبیعی می‌یافتند و مرده را به آن می‌بستند، سپس کرکس‌ها و لاشخورها بدان هجوم می‌آوردند و کالبد مرده را به جز استخوان‌ها می‌خوردند و پاک می‌کردند. در میان این برج، چاله‌ای بوده که استخوان‌های بازمانده مردم عادی در آن می‌ریختند و استخوان بزرگان و توانمندان را در «استودان» یا «اسدانه» نگه می‌داشتند. در هندوستان به جای «استودان»، «استوپه» دارند.
گلیم بافی از قرن ها پیش در استان یزد به خصوص شهرستان های میبد، خاتم و ابرکوه رایج بوده است و گفته می شود که بیش از یک هزار سال در این خطه سابقه دارد.
گلیم بیش از قالی در کشورمان سابقه و قدمت دارد و در واقع قالی در اثر تکامل گلیم بافی طی قرون و اعصار متمادی پدید آمده است.
گلیم های هر منطقه دارای خصوصیات ویژه ای از نظر طرح و رنگ است و با توجه به طرح و رنگ بندی های آن شناخته می شوند.
برای تهیه تار گلیم ، اغلب از نخ پنبه و پشم و در موارد استثنایی از ابریشم استفاده می شود.
Carpet weaving has been common in Yazd province for centuries, especially in the cities of Meybod, Khatam, and Abarkouh, and is said to have been around for over a thousand years.
Carpet is more than just rugs in our country and in fact carpet weaving has evolved over centuries and centuries.
The carpets of each area are unique in design and color and are known for their layout and color scheme.
For making carpets, cotton and wool are often used, and in exceptional cases silk.
تا قبل از اینکه در ایران بانکی تاسیس شود تمام امور مالی مردم از قبیل سپرده و وام توسط صرافی‌ها انجام می‌گرفت. اولین زمزمه‌های تاسیس بانک در ایران، اواسط حکومت ناصرالدین شاه قاجار بود که شنیده شد.
زمانی که در سال ۱۲۸۰، وزیران ایرانی برای گفت‌وگو با سرمایه داران خارجی، درباره طرح‌های عمرانی، به لندن و پاریس سفر کرده بودند، طرح تاسیس بانک در ایران، به آنها پیشنهاد شده بود.
سال‌ها بعد از این پیشنهاد، دستور شاه مبنی بر تاسیس بانک صادر شد ولی این دستور به جایی نرسید. به نظر می‌رسد که بنای بانک شاهی یزد نیز مربوط به همان سال‌ها و اواخر حکومت قاجار است.
بانک شاهی یزد که تا قبل از انقلاب در زمینه امور مالی فعالیت داشت بعد از انقلاب برای مدت طولانی بدون کاربرد و خالی باقی ماند. تااینکه سرانجام در سال ۱۳۸۶ توسط اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، بازسازی و مرمت شد.
همچنین در آن سال با برگزاری نمایشگاه آثار هنری کاربری‌اش را به عنوان یک فرهنگسرا با نام گنجینه فرهنگ و هنر یزد آغاز کرد که امروزه زیر نظر اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده و مدیریت می‌شود.
این بانک درحال حاضر محل برگزاری نمایشگاه‌های هفتگی هنرهای تجسمی در شهر یزد است. همچنین فعالیت‌هایی نظیر تولید آثار هنری و فروش آنها در نمایشگاه‌های موقت، برپایی جلسات هنری وکارگاه‌های آموزشی هنرهای تجسمی در این مجموعه انجام می‌گیرد.
بوستان ناجی یکی از زیباترین بوستان های تاریخی یزد هست دارای معمار ی بی نظیر که مانند دری در کویر می درخشد.
Yazd Nagi Garden
The enduring legacy of Qajar still shines through
Naji Garden is one of the most beautiful historical gardens in Yazd. It has unique architecture that shines like a door in the desert
شهر کویری یزد با جذابیت های فوق العاده ی تاریخی که تماماً ثبت جهانی شده و در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفته است ، می توان از آن به عنوان دومین شهر تاریخی جهان نام برد .
بافت تاریخی یزد به عنوان گسترده ترین و اصولی ترین و نیز دست نخورده ترین بافت تاریخی کشور و دومین بافت خشتی دنیا به ثبت رسیده است .
از مهم‌ترین بناها در شهر یزدِ قدیم می‌توان به «بازار خان» اشاره کرد که در گذشته مردم مایحتاج خود را در آن با مبادله‌ی کالا یا ارائه‌ی خدمات برطرف می‌کردند. بازار خان در دوران ناصرالدین شاه قاجار ساخته شده و طول آن به 274 متر می‌رسد، همچنین این بازار که در دل بخش قدیمی شهر قرار گرفته است.
One of the most important buildings in the old city of Yazd is the "Khan Bazaar" where people used to exchange their goods or services in the past. Khan's Bazaar was built during the reign of Nasser al-Din Shah Qajar and reaches 274 meters long, also located in the old part of the city.
