حمام قدیمی خان یزد 

این حمام تاریخی و معروف یزد که به آن گرم خانه یا گرمابه‌ ی نور هم می گویند، حاکم آن دوره یزد به اسم محمدتقی خان بافقی در سال ۱۲۱۲ هجری قمری دستور بنای آن را داد. این بنا که مساحت آن ۱۱۷۰ متر مربع است ۹۰۰ متر مربع زیر بنای آن است. خوانین یزد خاندانی مشهور بودند که این محمدتقی خان سرسلسله‌ ی این خاندان بود و در این شهر حکمرانی می کرد.

حمام خان یزد در میدان خان و در کنار مجموعه خان یزد قرار دارد و این حمام قسمت های گوناگونی را شامل می شود که  بخش های گاوروتون، شاه نشین، خزینه از آن جمله است و امروزه جزء آثار معماری و تاریخی شهر تاریخی و زیبای یزد است. این بنا که مراحل ساخت آن تدریجی بوده، سال ۱۲۲۴ هجری قمری بازسازی و مرمت شده است.

این حمام به دوره پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار تعلق دارد و چون مختص استفاده اعیان و بزرگان شهر در آن دوره بوده است به حمام خان شهرت یافته است.

مسیر دسترسی به حمام خان یزد

حمام تاریخی خان در شهر زیبای یزد و در خیابان قیام واقع شده و سه مسیر دسترسی دارد. میدان خان، بازارچه کاشی‌ گری و قسمت مسکونی اطراف حمام که علاقمندان به بازدید از این حمام تاریخی می توانند یا از تقاطع جنوبی خیابان امام خمینی وارد بازار مسگرها شوند و پس از عبور از بازار وارد میدان خان شده و در انتهای میدان به کوچه‌ ای می رسند که حمام در آن دیده می شود. و یا اینکه از سمت خیابان قیام به طرف مسجد ملا اسماعیل رفته و حمام تاریخی خان را در اطراف مسجد ملا اسماعیل ببینند.

معماری دخمه یزد

 

معماری دخمه زرتشتیان یزد 

دخمه‌ها خواه ساخته شده بدست انسان خواه برآمده از عوارض طبیعی بگونه‌ای آرایش می‌یافتند تا دسترسی گوشتخواران به مردار ساده شود؛ بدین منظور بیشتر آنها فاقد سقف یا میان فضا و در خارج سکونتگاه شهری و روستایی و معمولاً بر فراز بلندی‌ها ساخته می‌شده‌اند.با گذر زمان و تغییرات دین زرتشت عملکرد دخمه‌ها پیچیده‌تر شد و وظیفه متلاشی کردن گوشت و نسج مردارها از درندگان به پرندگان (با تدابیری مانند مرتفع کردن دخمه یا محدود کردن دسترسی درندگان) مانند دخمه داریوش کبیر در نقش رستم شیراز و از پرندگان به نور عوامل طبیعی (مانند گنبد کاووس در استان گلستان) تغییر یافت. بیشتر دخمه‌ها را دور از آبادی بر فراز تپه‌ها می‌ساختند، آن‌ها برجی استوانه‌ای شکل بودند که از سنگ ساخته می‌شدند تا از جنس خاک نباشند. بیشتر آن‌ها شاید دری هم نداشته‌اند و با نردبان به درونشان می‌رفتند. تخته سنگی طبیعی می‌یافتند و مرده را به آن می‌بستند، سپس کرکس‌ها و لاشخورها بدان هجوم می‌آوردند و کالبد مرده را به جز استخوان‌ها می‌خوردند و پاک می‌کردند. در میان این برج، چاله‌ای بوده که استخوان‌های بازمانده مردم عادی در آن می‌ریختند و استخوان بزرگان و توانمندان را در «استودان» یا «اسدانه» نگه می‌داشتند. در هندوستان به جای «استودان»، «استوپه» دارند.

کوچه های قدیمی و زیبای یزد

 

کوچه و پس کوچه های زیبای یزد

وقتی از ورودی های بافت تاریخی شهر یزد عبور می کنی و پای در کوچه پس کوچه های باریک و خشتی می گذاری، مانند آن است که سوار بر ماشین زمان در فاصله ای کوتاه، از خیابان های پر از خودرو در مرکز شهر، به دنیایی وارد می شوید که تفاوت زیادی با زندگی ماشینی دارد.
هنوز هم خوش رویی و میهمان نوازی پیرمردان و پیرزنانی که گذر عمر کمر آنان را خم کرده در بافت تاریخی شهر یزد مشهود است؛ پیران اصیلی که همچنان رسم قدیمی نظافت و آب پاشی محوطه مقابل خانه به عنوان برنامه صبحگاهی پابرجا نگه داشته اند.
با گذر از بافت تاریخی، کوچه های تنگ و باریک، نوع معماری خانه ها، ساباط ها، بادگیرها و درهای چوبی با حلقه های متفاوت جلب توجه می کند؛ نفسی عمیق می کشی و از ذوق، هنر و سختکوشی گذشتگان به وجد می آیی و به یزدی بودن خود افتخار می کنی. 

آشتی کنون

کوچه های آشتی کنان، کوچه هایی تنگ و باریک است که 2 نفر به سختی می توانند از آن عبور کنند. دلیل ساخت این کوچه ها این بود که آنقدر آن را تنگ بسازند تا مردمی که رد می شده اند، به هم برخورد کنند و این برخورد باعث نزدیکی و صمیمت بین آنها شود.
در خصوص کوچه های آشتی کنان گفته می شود، 2 نفری که با هم قهر بوده اند، خیلی اتفاقی از این کوچه در جهت مخالف هم رد می شوند و وقتی سعی می کنند تا خودشان را به نحوی از کوچه رد کنند، به هم گیر می کنند و این وضعیت، لبخند 2طرف را به دنبال دارد و بین آنها آشتی بوجود می آید.

حمام قدیمی یزد

 

حمام خان یزد 

حمام خان یزد معروف به گرمخانه یا گرمابه‌ی نور در سال ۱۲۱۲ ه.ق به دستور محمدتقی خان بافقی، حاکم یزد، در زمینی به مساحت ۱,۱۷۰ متر مربع و زیربنای ۹۰۰ متر مربع بنا شد. محمدتقی خان سرسلسله‌ی خاندانی مشهور به خوانین یزد بود که در سال ۱۱۶۱ ه.ق به حکمرانی رسید. این بنا که یکی از زیباترین آثار معماری در شهر تاریخی یزد است به تدریج ساخته و در سال ۱۲۲۴ هجری قمری نیز بازسازی شده است. حمام خان مربوط‌به دوران ناصرالدین شاه قاجار است و به علت اینکه بیشتر بزرگان شهر از آن استفاده می‌کردند، به حمام خان مشهور شده است.

معماری حمام خان یزد

بنای این حمام هم مثل اکثر حمام‌های تاریخی مشتمل بر ورودی، دالان، سربینه، میان‌در، گرمخانه، قرینه، تون، گاورو، فضای پشتیبانی سرویس و طویله است. دالان فضایی است که

دخمه یزد

 

دخمه زرتشتیان یزد 

دخمه ها در واقع بناهایی از جنس خشت خام هستند که در دوران های قدیم کاربرد بسیار داشته اند. برای مثال از آن ها به عنوان مکانی برای انجام مراسم دینی و مذهبی بعد از فوت شخص استفاده می شده است. زرتشتیان هم از زمان های قدیم تا همین چند ده سال پیش، طبق سنت، امواتشان را بعد از انجام مراسم خاص با آداب مشخص، داخل این دخمه ها می گذاشتند.

این دخمه ها یا به صورت طبیعی ساخته می شده اند و یا توسط انسان ها به دست ساخته می شده اند و همه ی  آن ها در ارتفاع قرار داشته اند تا پرندگانی مثل کرکس راحت تر بتوانند به جنازه دسترسی داشته باشند. بعد از آن، استخوان های این افراد در داخل چاه گذاشته می شده است تا از آلودگی خاک جلوگیری شود.

آرامگاه زرتشتیان یزد

زرتشتیان قدیم از دخمه ها برای به جا آوردن مراسم دینی خاص و همچنین به عنوان محلی برای نگهداری اجساد عزیزان متوفی شان استفاده می کرده اند.با توجه به اینکه زرتشتیان جسد انسان را نجس می دانستند و اعتقاد داشتند دفن مردار در خاک باعث آلودگی عنصر خاک می شود، دخمه ها را دور از مناطق مسکونی و در خارج شهر به صورت استوانه ای سنگی بنا می کردند تا از جنس خاک نباشد. همچنین نکته قابل توجه