۱۴
اسفند
معماری اصیل ایرانی در خانه های تاریخی یزد
شهر یزد معروف به شهر خشت، گل و بادگیر، سال‌ها پیش آثار و بناهای زیبایی را با استفاده از تلفیق هنر، معماری کویری خلق کرده است که با وجود مصالح محدود و گذشت زمان، این آثار همچنان پابرجا مانده‌اند.
شهر یزد معروف به شهر خشت، گل و بادگیر، سال‌ها پیش آثار و بناهای زیبایی را با استفاده از تلفیق هنر، معماری کویری خلق کرده است که با وجود مصالح محدود و گذشت زمان، این آثار همچنان پابرجا مانده‌اند.
حجره ی در دل بافت قدیمی یزد در همسایگی بازر مسگرهاف حجره های فرش فروشی که پر ار رنگ و زیبای هستند.
Yazd colored cells
Colored cells with the scent that remains from the old to the souvenir
A cellar in the heart of Yazd's old texture in the neighborhood of Bazargar, near the carpets of colorful and beautiful carpets
خورش قیمه خورشی بسیار خوشمزه و معروف است اما در یزد به شیوه ای متفاوت طبخ میشود و البته مزه آن به خوشمزگی قیمه اصیل و حتی به قول یزدی ها بهتر هم هست!
1. نخود را از 24 ساعت قبل در مقداری آب خیس کرده (در مدت زمان خیساندن، دو تا سه بار آب آن را عوض کنید)، سپس هنگام پخت در آبکش بریزید و آن را دو لپه کنید؛
2. با چنگال چندین سوراخ روی لیموعمانی ها ایجاد کرده، به همراه دو پیمانه آب روی حرارت قرار دهید تا به مدت 15 دقیقه بجوشد، سپس آن را از روی حرارت بردارید و بگذارید در همان آب به مدت دو ساعت بماند تا خیس بخورد. سپس هنگام مصرف، از آب خارج کنید؛
3. در قابلمه ای مناسب، پیاز را در روغن تفت دهید تا نرم و شفاف شود؛
4. گوشت را به پیاز اضافه کرده، تفت دهید تا آب آن کشیده شود،
اوایل سالهای جنگ جهانی دوم سال ۱۳۲۰ می‌باشد. عملیات ساخت آن، ۲ سال طول انجامیده است. تمام هزینه ساخت آن توسط رستم گیو که نماینده وقت زرتشتیان در مجلس شورای ملی بود انجام شد. معمار این بنای تاریخی استاد حاج محمد ابراهیم خرمشاهی است و نظارت بر ساخت آن را ارباب جمشید امانت بر عهده داشته‌است
از دیگر ویژگی‌ها، این است که دارای دو دهانه است که دو محله زرتشتیان و مسلمانان که با فاصله ۲ کیلومتر دور از هم قرار داشتند، می‌توانستند از آن استفاده کنند.
Rostam Giv Yazd Water Storage
Time to build this waterfall
It is early years of World War II. Its construction took about five years. All of the cost was borne by Rostam Gio, who represented Zoroastrianism in the National Assembly. The architect of this monument is Professor Haj Mohammad Ibrahim Khorramshahi and supervised its construction by Lord Jamshid Amanat.
Another feature is that it has two openings that the two Zoroastrian and Muslim neighborhoods, which are 2 kilometers apart, could use.
مدرسه ی که هنوز بعد از این همه روزگاران پا برجا مانده و در هر اتاقش صدای شادی و خنده کودکان به گوش میرسد.
آیا نخستین بار ، ویس قنسول انگلیس آن را به یزد آورد، یا گماشته های هندی سفارت بریتانیا و یا مدیر بانک شاهی و شاید کارپرداز بیگانه ی تلگرافخانه ی یزد . شاید هم میسونرهای انگلیسی بیمارستان مرسلین یزد و یا اینکه یکی از بازرگانان نام آور یزد به نام رشتی ، همو که سال ها بعد ، اتول ( اتومبیل) را به یزد آورد و اتول خان رشتی ، برگرفته از نام اوست . از خلال برخی کتاب ها ، اشاره ای به وجود انبوه دوچرخه ها در شهر یزد شده ، امّا کهن ترین یاد کرد، بر می گردد به یادبوده های دکتر محمد علی اسلامی ندوشن در سال های پیش از 1320 هجری شمسی در کتاب « روزها» که چنین می نویسد :
« شارسان [یزد] در آن زمان ، یک خیابان اصلی داشت ، هنوز آسفالت وجود نداشت ، اتومبیل خیلی کم بود ، چند درشکه بود و تعدادی زیادی دوچرخه ، عدّه ی کثیری از اعیان
در شهر یزد برج هایی با عنوان بادگیر برای تهویه هوا بر بام خانه ها ،آب انبار ها و همچنین دهانه معدن ها ساخته مشدند .
بادگیر ها جزو سمبل های مهم معماری اصیل ایرانی هستند که از سالیان دور در ایران به عنوان تهویه های قوی ساخته و استفاده میشده اند.
بیشترین تعداد بادگیرها در شهرستان یزد به دلیل آب و هوای گرم و خشکی که دارد ساخته شده است .
در واقع کارایی اصلی بادگیرهای یزد این بود که گرمای بیرون را به هوای خنک و مطبوعی تبدیل کنند تا به اتاق های طبقه همکف و زیر زمین ها فرستاده شوند.
این بادگیرها بر اساس موقعیت شهرها و طبق جهت باد به اشکال مختلف در هر منطقه طراحی و استفاده میشدند.
نکته جالب دیگر در مورد بادگیرهای یزد این است که طبق تحقیقاتی که بر روی این بادگیرها انجام شده است به این نتیجه رسیده اند که با وجود اینکه این بادگیرها بدون هیچ ابزاری و با دست ساخته شده اند کاملا از اصول مهندسی امروزی پیروی میکنند.
در ساخت بادگیرها به عوامل مختلفی همچون مساحت حیاط، عمق قنات، ارتفاع بادگیر و... باید دقت داشت.
این بادگیرها معمولاً به صورت یک طرفه، چهار طرفه و یا هشت طرفه میباشند که در شهر یزد به دلیل اینکه این شهر بین دو رشته کوه قرار دارد و بادهای کویری کمتر جریان دارد تمامی بادگیرها به صورت مرتفع و چهار طرفه و یا هشت طرفه ساخته شده اند، در حالی که در شهر میبد که در نزدیکی شهر یزد واقع شده است بادگیرها کوتاه و یک طرفه ساخته شده اند .
خانه ی در دل بافت تاریخی و قدیمی یزد که هنوز صدای خنده ها و شادی های اهالی این خانه به گوش می رسد.
A house in the heart of Yazd's historic and old texture that still bears the laughter and joy of its residents.
وقتی از ورودی های بافت تاریخی شهر یزد عبور می کنی و پای در کوچه پس کوچه های باریک و خشتی می گذاری، مانند آن است که سوار بر ماشین زمان در فاصله ای کوتاه، از خیابان های پر از خودرو در مرکز شهر، به دنیایی وارد می شوید که تفاوت زیادی با زندگی ماشینی دارد.
هنوز هم خوش رویی و میهمان نوازی پیرمردان و پیرزنانی که گذر عمر کمر آنان را خم کرده در بافت تاریخی شهر یزد مشهود است؛ پیران اصیلی که همچنان رسم قدیمی نظافت و آب پاشی محوطه مقابل خانه به عنوان برنامه صبحگاهی پابرجا نگه داشته اند.
با گذر از بافت تاریخی، کوچه های تنگ و باریک، نوع معماری خانه ها، ساباط ها، بادگیرها و درهای چوبی با حلقه های متفاوت جلب توجه می کند؛ نفسی عمیق می کشی و از ذوق، هنر و سختکوشی گذشتگان به وجد می آیی و به یزدی بودن خود افتخار می کنی.
کوچه های آشتی کنان، کوچه هایی تنگ و باریک است که 2 نفر به سختی می توانند از آن عبور کنند. دلیل ساخت این کوچه ها این بود که آنقدر آن را تنگ بسازند تا مردمی که رد می شده اند، به هم برخورد کنند و این برخورد باعث نزدیکی و صمیمت بین آنها شود.
در خصوص کوچه های آشتی کنان گفته می شود، 2 نفری که با هم قهر بوده اند، خیلی اتفاقی از این کوچه در جهت مخالف هم رد می شوند و وقتی سعی می کنند تا خودشان را به نحوی از کوچه رد کنند، به هم گیر می کنند و این وضعیت، لبخند 2طرف را به دنبال دارد و بین آنها آشتی بوجود می آید.
حمام خان که به‌تازگی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده، امروز دیگر به یکی از جاذبه‌های گردشگری یزد تبدیل شده است و مسافرانی که برای بازدید از میدان و بازار خان می‌آیند، حتما برای استراحت و تازه کردن گلو یا خوردن یک وعده‌ی غذایی به این بنای تاریخی زیبا سر می‌زنند. کاشی‌های لاجوردی زیبایی که روزی فضای حمام را
